Een stropdas halverwege Londen en Napels

Een stukje Londen in Napels, dat had Eugenio Marinella voor ogen toen hij honderd jaar geleden zijn winkeltje met uitzicht op de beroemde baai van Napels, begon. Zijn handgemaakte zijden dassen worden nu gedragen door koningen, presidenten en zakenmensen.

Een eeuw geleden was de Engelse hoofdstad was in die tijd voor herenmode, wat Parijs was voor de damesmode: hét voorbeeld. Sinds die tijd is E.Marinella uit Napels zelf uitgegroeid tot een luxury brand. Het winkeltje zit er nog steeds, nog steeds op dezelfde plek en met nog steeds dezelfde entree: aan weerszijden van de deur notenhout etalages met naar binnen gebogen glas. Twintig volgestouwde vierkante meter. Overal stropdassen, het product waar Marinella zo beroemd om is. ‘Maar we verkopen ook overhemden, jassen en schoenen,’ zegt Maurizio Marinella, kleinzoon van oprichter Eugenio en de huidige eigenaar. Zijn vader Luigi nam, in de beste Italiaanse traditie, de zaak over van zijn vader en nu is het de beurt aan Maurizio. ‘De vierde generatie staat ook al klaar. Mijn zoon Alessandro is negentien.’ Vijftig jaar geleden, hij was toen acht, riep zijn opa hem bij zich tijdens de zondagse lunch en zei dat hij hem de volgende dag mee naar de winkel nam, om ‘alvast de lucht in te ademen.’ Sindsdien is hij elke dag vanaf half zeven in de winkel te vinden.

Het winkeltje dat opa Eugenio honderd jaar geleden opende was niet erg populair bij de opiniemakers van de stad. ‘Het lijkt wel een dorpsapotheek,’ schreef de lokale krant ‘Il Mattino’ over de donkere, Engelse, aankleding van de zaak. De krant schreef dat op 29 juni 1914, de dag na de aanslag op aartshertog Frans Ferdinand van Oostenrijk. Een dag dat buitengewoon veel, rijke Napolitanen de krant lazen. De nieuwsgierigheid naar de ‘dorpsapotheek’ was gewekt. Kleinzoon Maurizio ziet dat nu als een geuzennaam. ‘Nog steeds komen mensen uit alle lagen van de bevolking elke ochtend een praatje maken.We bieden ze koffie aan. Het is een fijn begin van de dag.’ Volgens Marinella weerspiegelt dat ochtendritueel het bijzondere karakter van de stad Napels. ‘Hier woonden rijke mensen niet in aparte wijken, maar op de hogere verdiepingen van hetzelfde palazzo waar de arme mensen beneden woonden. Er is historisch gezien veel meer contact tussen de verschillende klassen dan in andere Italiaanse steden.’

Maar niet iedere klasse kan zich een Marinella stropdas veroorloven. De standaard das kost E100,–, een op maat gemaakte al gauw het dubbele. ‘Onze klanten hebben een bovengemiddeld inkomen,’ geeft Marinella toe. Het zijn veel zakenlui, advocaten en notarissen die bij Marinella kopen. En veel bekende mensen. ‘Koning Juan Carlos, Bill Clinton, Prince Charles, Nicholas Sarkozy’, kleinzoon Maurizio bladert door de map met dankbrieven. ‘Allemaal hebben ze een das van ons,’ glundert hij in zijn ‘kantoor’, het dakterras achter de winkel.

Het originele winkeltje mag dan nog steeds bestaan, de echte verkoop vindt om de hoek plaats. Via de binnenplaats en de ruime trap van het barokke palazzo achter de ‘dorpsapotheek’ kom je in een ruime, moderne modezaak met een lichte parketvloer en airconditioning – geen overbodige luxe in de vochtig hete Zuid-Italiaanse zomers. Voor de vele internationale klanten heeft Marinella Japans en Russisch sprekend personeel. Van 20 vierkante meter in de sjiekste wijk van Napels is Marinella in 100 jaar uitgegroeid tot een wereldbedrijf met een omzet van 16 miljoen euro per jaar, twaalf winkels op drie continenten en 60 werknemers.  ‘We zijn, volgens de Napolitanen zelf, na Maradona en de Napolitaanse acteur Totò, het belangrijkste symbool van de stad.’

Sinds het bestaan van de winkel importeert Marinella zijn spullen – stropdassen, overhemden en pakken –  uit Engeland. Dat is, met een onderbreking tijdens de Tweede Wereldoorlog, nog steeds zo. Maurizio Marinella gaat regelmatig naar Engeland om de stoffen die hij, net als zijn vader en opa, zelf ontwerpt te laten bedrukken. En in hun eigen atelier worden de stropdassen met de hand gemaakt. ‘Eigenlijk is ons bedrijf half Napolitaans en half Engels.’

In het atelier even verderop zit een twintigtal middelbare dames – volgens Maurizio Marinella zijn al alleen vrouwenhanden geschikt voor dit werk – op deze snikhete woensdag achter hun naaimachine, met daarboven een vergrootglas en een lamp. Overal staan strijkbouten en liggen rollen zijde. Samen maken de vrouwen per dag maximaal 200 stropdassen. Nunzia zit gebogen over een rood stuk zijde (‘Hand printed in England for E.Marinella’) van zeker 25 centimeter breed. ‘Dit is een ‘cinque pieghe’ voor een Japanse client,’ zegt ze, zonder op te kijken. De uiteindelijke das is slechts een centimeter of zeven breed, de rest van de stof wordt op ingenieuze wijze, in vijf vouwen, naar binnen verwerkt. Dát is het speciale aan de Marinella das, de vouwen. Er zijn dassen met vijf, met zeven en zelfs met negen vouwen. ‘En dan moet de stof ook precies goed vallen bij de naden,’ zegt Nunzia, opnieuw zonder op te kijken. ‘De das moet natuurlijk wel perfect symmetrisch zijn.’

Het gaat Marinella zeer voor de wind, dit jaar opent het merk een tweede winkel in Milaan en een winkel in Hong Kong. Toch maakt ‘signor’ Maurizio zich wel zorgen over de toekomst. ‘Ondanks de hoge werkloosheid kan ik geen vrouwen vinden die dit werk willen doen.’

Maar weggaan uit Napels? ‘Nooit.’ Ferm schudt hij zijn kalende hoofd. Het bedrijf heeft aanbiedingen gehad om te verhuizen naar Rome of Milaan.  ‘Ik ben hier geboren en getogen. Deze stad heeft me veel gegeven. Een vriend van mij zegt altijd: waar de logica ophoudt, daar begint Napels. Die chaos, die inspireert.’